İSVEÇ’TE EĞİTİM VE ÖĞRENİM SİSTEMİ; 1. DOSYA: ANAOKULU

2011 yılında yürülüğe giren en son değişikliklere göre İsveç’te eğitim ve öğrenim sistemi; ANAOKUL

İSVEÇ’TE EĞİTİM VE ÖĞRENİM SİSTEMİ
1. DOSYA: ANAOKULU
Giriş Anaokulunda, çocuğun yaşamı boyunca devam edecek olan öğrenmenin ilk temelleri atılacaktır.
Anaokulunda çocuklara iyi bir pedagojik etkinlik sunulması gerekmektedir.
Anaokulu, giden her çocuk için eğlenceli, güvenli ve öğretici olacaktır.
Anaokulunda çocukların tek başlarına, grup halinde ve yetişkinlerle birlikte oynamak, yaratmak ve araştırmak suretiyle bir şeyler öğrenebilmeleri mümkün olacaktır.
ANAOKULU İsveç’te temel eğitim de(ilk, orta ve lise) olduğu gibi, Anaokulu da belediyelerin sorumluluğundadır.
Belediyeler, aşağıda belirtilen durumlarda çocuklara 1 yaşından itibaren anaokuluna gitme imkânı tanıyacaktır.
– Ebeveynlerin çalışması veya okuması halinde. – Ebeveynlerin işsiz veya ebeveyn izni almış olması halinde.
İşsiz olan veya ebeveyn izni almış olanların çocuklarına günde en az üç veya haftada 15 saat anaokuluna gitme imkânı tanınacaktır. Bazı belediyeler çocukların anaokulunda daha fazla saat kalmalarına müsaade etmektedir.
Belediyeler aşağıdaki hallerde de çocuklara anaokuluna gitme imkânı tanıyacaktır. – 3 yaşını doldurdukları sonbahar döneminden itibaren tüm çocuklar. Bu çocuklar ücret ödemeden en az 525 saat anaokuluna gidebilecektir. (Genel anaokulu)
– Özel bir yardıma gereksinimi olan çocuklar.
Personel pedagojik faaliyetleri; çocukların yaratmasını, öğrenmesini ve araştırmasını sağlayacak şekilde planlar. Bu örneğin oynamak, işbirliğinde bulunmak, boyamak, elişi(tahta işleri) yapmak ve şarkı söylemek suretiyle gerçekleşir.
Anaokulu için önemli bir görev hem çocuklar ve hem de ebeveynler için güven yaratmaktır.
Farklı anaokullarında çeşitli pedagojik hedefler bulunması ve çalışma usulleri sunulması mümkündür.
Belediye ait olan anaokulları olduğu gibi serbest faaliyet gösteren anaokulları da vardır. Serbest faaliyet gösteren anaokulları örneğin aileler veya personel tarafından kurulmuş bir kooperatif, bir vakıf veya bir anonim şirket tarafından işletilebilir.
Anaokulları bulunması ve anaokullarına devam etmeleri için öğrencilere davette bulunulmasından belediyeler sorumludur.
Serbest faaliyet gösteren anaokulları belediye tarafından düzenlenen faaliyetin yanında mevcut olan diğer bir seçenektir.
Serbest faaliyet gösteren anaokulları belediyeler tarafından onaylanır. Faaliyetin iyi kalitede ve güvenli olması ile ilgili talepleri yerine getirdiğini kontrol sorumluluğu da belediyelere aittir.
Serbest faaliyet gösteren anaokullarında belediyelere ait anaokullarında geçerli olan kurallar aynen geçerlidir.
Anaokulu, Temmuz 2011’den itibaren kendi başına bir okul türüdür ve anaokulu faaliyetleri eğitim ve öğretim kavramları kapsamına alınacaktır.
Anaokulundaki öğretim bir anaokulu öğretmenin yönetiminde yapılır. Ancak anaokulunda çocukların gelişmesi ve öğrenmesine katkıda bulunmak için görev yapan diğer personel bulunması da mümkündür.
DİĞER PEDAGOJİK FAALİYET Diğer pedagojik faaliyet, anaokulu faaliyetinin yerini alır veya anaokulunun tamamlayıcısıdır.
Henüz okula veya anaokulu sınıfına başlamamış çocukların devam edebileceği çeşitli şekillerde düzenlenmiş diğer pedagojik faaliyetler vardır.
Bu faaliyetler aşağıda belirtilmiştir. – Anaokulu faaliyeti yerine sunulan pedagojik bakım – Açık anaokulu – Anaokulunun açık olmadığı saatlerde sunulan bakım (örneğin geceleri)
Pedagojik bakım Belediye çocuğun velisinin istekte bulunması halinde anaokulu yerine pedagojik bakım hizmeti sunmaya gayret edecektir.
Pedagojik bakım örneğin kayıtlı çocuklar için düzenleyenin evinde yapılan pedagojik faaliyet veya birden çok ailenin katılımıyla yapılan pedagojik faaliyet olabilir.
Faaliyet, çocuklar için eğlenceli ve teşvik edici olacak ve çocuğun meraklılığı ile öğrenme arzusundan yararlanılacaktır. Oyunlara ve yaratıcılığa büyük yer verilecektir.
Açık anaokulu Açık anaokulları, anaokuluna gitmeyen, bakım sorumlulukları ebeveynlerinde, günlük çocuk bakıcısı ve diğer yetişkinlerde olan çocuklar için açılmıştır.
Çocuklar, açık anaokulunda oyun arkadaşlarıyla bir araya gelme fırsatı elde ederler. Yetişkinlerin ise birbirleriyle kontak kurmaları ve anne baba olarak sahip oldukları rolle ilgili olarak teşvik görmeleri mümkündür.
Açık anaokulunda çocuklar çoğunlukla toplu olarak birlikte şarkılar söyler, yaratıcı etkinlikler yapar veya oyun oynarlar.
Açık anaokulları ekseriyetle günde bir kaç saat açıktır.
Açık anaokulu faaliyeti hizmeti çoğunlukla belediyeler tarafından sunulur. Ancak belediyelerin bu hizmeti verme mecburiyeti yoktur.
Anaokulunun açık olmadığı saatlerde sunulan bakım Belediyeler, anne babanın bakım gereksinimi olması veya çocuklarına bakacak birini bulamamaları halinde anaokulu veya boş zamanlar yuvasının kapalı olduğu saatlerde de bakım hizmeti sunmak için gayret gösterecektir.
Gece bakımı veya anne babaları normal mesai saatleri dışında çalışan çocukların bakımı bu hizmetin örneklerini oluşturur.
ANAOKULUNA DEVAM Anaokulu faaliyetlerinde Okul Yasası ve müfredat planı kuralları geçerlidir.
Ücretler Anaokulunda bir yerin ne kadara mal olduğuna, ilgili belediye veya faaliyeti düzenleyen kişi veya kuruluş karar verir.
Okul Yasasında anaokulu ücretinin uygun, yani mantıki bir miktarda olması gerektiği yer almaktadır.
Bunun dışında çocuğun 3 yaşını doldurduğu yıl sonbahar döneminden itibaren okula başlayıncaya kadar yılda 525 saat ücretsiz olarak anaokuluna devam etme hakkı bulunmaktadır.
Anaokulu için alınan ücrete yemek dâhil günlük etkinliklerin büyük bölümünün giderleri dâhildir. Müze ve tiyatro ziyaretleri gibi bazı özel durumlarda bazı küçük miktarda gider ödenmesi de gerekebilir.
Ortam Anaokulu ortamı ile ilgili bazı önemli hususlar:
– Her grupta bulunan çocuk sayısı – Personel grubunun büyüklüğü ve öğrenim durumu – Mekânların tasarımı – Sevmek ve güven
Okul Yasasında yer alan hükümler: – Çocuk grupları uygun bir yapıda ve büyüklükte olacak, bunun dışında çocuklara iyi bir anaokulu ortamı sunulmuş olacaktır.
– Anaokulunda görev yapan bir anaokulu öğretmeni bulunacaktır. Anaokulunda çocukların gelişmesi ve öğrenmesine katkıda bulunulmasını sağlayacak eğitim veya deneyim sahibi diğer personelin görev yapması da mümkündür.
– Anaokulu ile amaçlanan hedefin yerine getirilmesine uygun mekânlar ve donanım bulunacaktır.
Anadili Anaokulu İsveççe dışında bir anadile sahip çocukların hem İsveççelerini ve hem de kendi anadillerini geliştirmeleri imkânı elde etmelerine katkıda bulunacaktır.
DİĞER PEDAGOJİK FAALİYETE DEVAM Diğer pedagojik faaliyetin genel hedefleri toplumda esas alınan insan hakları ve demokratik değerler üzerine kurulmuştur. Faaliyette hareket noktası çocuk için en iyisi olan ve onun menfaati olacaktır.
Okul Yasasında yer alan hükümler: – Çocuk grupları uygun bir yapıda ve büyüklükte olacaktır. – Faaliyette çocukların bakım gereksinimini ve iyi bir pedagojik etkinliği yerine getirecek bir eğitime veya deneyime sahip personel bulunacaktır. – Mekânlar faaliyete için uygun olacaktır. – Pedagojik bakımda anaokulu müfredat planı yol gösterici olacaktır.
Faaliyeti düzenleyen belgeler Anaokulu büyük bir yerel sorumlulukla hedefleri önceden saptanmış bir sistem içinde yer alır. Faaliyetlerin ana sorumlusu belediyelerdir.
Faaliyetleri yöneten izlenecek farklı belgeler bulunmaktadır. Bu belgelerin bazı örnekleri aşağıda belirtilmiştir.
1. Okul Yasası Okul Yasası, İsveç Parlamentosu tarafından çıkarılır. Yasada anaokulu, diğer pedagojik faaliyet, serbest zaman merkezleri ve diğer okul türleriyle ilgili ana kurallar yer alır.
2. Yönetmelikler Yönetmelikte kurallar yer alır ve Hükümet tarafından çıkarılır. Anaokulu ile ilgili birçok yönetmelik vardır.
3. Anaokulu müfredat planı (Lpfö 98) Hükümet tarafından karara bağlanan tüm müfredat planları da yönetmeliktir. 2010 ve 2011’de gözden geçirililen Anaokulu müfredat planında (Lpfö 98) anaokulunun ne gibi görevleri olduğu, genel hedef ve takip edilecek esaslar ve bu faaliyette temel teşkil eden değerler belirtilmiştir.
Özel yardım Anaokulunda tüm çocukların gelişmeleri için özel yardıma ihtiyaçları vardır. Bazı çocukların diğerlerine kıyasla daha fazla, bazı çocukların ise geçici veya sürekli yardıma ihtiyaçları olabilir.
Özel yardımın çeşitli şekillerde verilmesi mümkündür. Yardım yapılırken ilgili çocuk veya çocuk grubuna ve çocuğun çevresinde yer alan personel üzerinde konsantre olunabilir.
Çocuğa yapılacak özel yardımın kapsamı ebeveynlerle birlikte kararlaştırılır. Özel yardım gereksinimi olan çocuğa bu yardımın yapılması anaokulunun sorumluluğundadır.
Ebeveyn öğretmen toplantısı Anaokulunda ders notu veya kanaat yoktur. Personel çocuğun gelişimini ve öğrenmesini, hangi aktivitelere katıldığını, memnun olup olmadığını, eğlenip eğlenmediğini, sosyalliğini ve anaokulunun çocuğun kendisini mutlu hissetmesine, gelişimine ve öğrenmesine ne şekilde katkıda bulunabileceğini takip eder. Personel çocuğun anaokulunda mutlu olup olmadığı ve gelişimi hakkında ebeveynlere sürekli bilgi verecektir.
Ebeveyn öğretmen toplantısı yılda en az bir kere yapılacaktır. Bu çoğunlukla ebeveyn ile sorumlu personelin yaklaşık her dönem bir kez bir araya gelmesi anlamına gelir. Bu toplantı sırasında ele alınan konular arasında çocuğun gelişimi ve öğrenmesi, çocuğun anaokulunda kendisini mutlu hissetmesini sağlamak, gelişimi ve öğrenmesi için anaokulunun ne yapabileceği vardır.
Ebeveyn öğretmen toplantısı vesilesiyle görüşlerin bildirilmesi ve anaokulunun çalışmasının ele alınması da mümkün olabilir.
Anaokulu seçmek Ebeveynler anaokulu yerine ihtiyaçları olduğunda bunu belediyeye bildirecektir. Belediyenin başvurudan sonra en fazla 4 ay içinde bir yer önermesi gerekmektedir.
Anaokulu ebeveynler için bir haktır.
Anaokulu çocuğun evine mümkün olduğu kadar yakın olacaktır.
Çocuğunun serbest tedrisat yapan bir anaokuluna gitmesini isteyenler istedikleri okulla doğrudan kendilerinin kontak kurmaları gerekmektedir. Yer olup olmadığına ve çocuğu kabul edebileceğine ilgili anaokulu karar verir.
Çoğunlukla başvurmadan önce çeşitli anaokullarına ziyaret etme imkânı vardır.
Bir çocuk anaokuluna gitmeye başladıktan sonra ebeveynler anaokulunu değiştirmeyi isterlerse bunu belediyeye veya ilgili anaokuluna bildireceklerdir.
Anaokulunda etkili olmak Müfredat planında anaokuluna devam eden çocukların ve anne babalarının etkide bulunma hakkı olduğu yer almaktadır. Anaokulu çalışmaları ailelerle yakın işbirliği içinde gerçekleştirilecektir.
Anaokulunun çocuk ve ebeveynlerin katılımda ve etkide bulunma ve görüşlerini ifade imkânı elde edebileceği yöntemler geliştirmesi önem taşır.
Nasıl etkide bulunulabilir? Öncelikle personelle konuşulmalıdır. Görüşler personelle yapılan veli toplantısı sırasında veya çocuk bırakılırken, alınırken olan günlük kontaklar sırasında ele alınabilir.
Personelin yardımcı olamaması halinde anaokulu şefi ile konuşulabilir. Sorunun acil olması halinde hemen anaokulu şefiyle görüşülmesi gerekir.
Bu şekilde de bir sonuç alınamaması veya anaokulu şefinin da duruma bir çare bulamaması halinde belediyedeki okul sorumlusu bürokrata veya politikacıya başvurulur.
Bütün bunlar rağmen yine de bir sonuç alınamamışsa geçerli olanın ne olduğu hakkında bilgi edinmek için, iyi tavsiyelerde bulanabilecek olan Devlet Eğitim Müfettişliğiyle temas kurulabilir.
Bilgi Anne babanın anaokulunda olup bitenleri bilme hakkı vardır. Ebeveynlerin etkide bulunabilmeleri için anaokulunun kendi faaliyetleri hakkında ebeveynleri iyi bir şekilde bilgilendirmesi gerekmektedir.
Personelin düzenli olarak çocuğun anaokulunu sevmesi ve gelişimini ebeveynlerle ele alması gerekmektedir. Personel bunun dışında her gün anaokulunda o gün ne yapıldığını ve müteakip günlerde ne yapılacağını ebeveynlere anlatacaktır. Bu doğal olarak ebeveynler çocuklarını anaokuluna bırakırken veya alırken yapılabilir.
Personel anne babayla ebeveyn toplantısı da düzenleyecektir.
Ebeveynlerin anaokuluna ilgi göstermeleri ve anaokulunda yapılanları öğrenmek konusunda aktif olmaları da önem taşır. Okul durumuyla ilgilenme derecesi okul durumuna vakıf olma ve etkide bulunabilme ile bağlantılı olan bir husustur.
Bir husus çok sayıda kişinin aynı şekilde düşünmesi halinde daha kolay değiştirilebilir. Bir şeye örneğin bir danışma forumuyla angaje olunması suretiyle ebeveyn olarak olup bitenleri öğrenmek ve etkide bulunabilme imkânı elde edilir.
Anaokulunda aşağıda belirtilen forum veya benzeri diğer bir oluşum olup olmadığını personele veya diğer velilere sorulabilir.
Danışma forumu Anaokulunda bir veli ve çocuk temsilcileri grubu oluşturulacak ve anaokulu şefi bu gruba alınan kararlar hakkında bilgi verecektir. Grup anaokulu ile ilgili çeşitli konuları ele alacak, öneri ve tavsiyelerde bulunacaktır. Bununla birlikte karar alma yetkisi anaokulu şefindedir.
Anaokulu seçme Etkide bulunabilmenin bir yolu gidilecek anaokulunu seçmek veya belirli bir anaokuluna veya pedagojik bakım için başvuruda bulunmaktır.
İlgilenilen anaokuluyla kontak kurmak, sorular yöneltmek, ziyaret etmek, anaokulu şefi, personel ve diğer ebeveynlerle konuşmak mümkündür.
Anaokullarının kaliteyi artırma çalışmalarını belgelendirmeleri gerekmektedir.
Anaokulunun kaliteyi artırma çalışmaları hakkında bir fikir edinebilmek için bu belgeler okunabilir. Bunun dışında faaliyetin değerlendirilmesi ve ebeveyn anketlerinin sonuçlarının gösterilmesi de istenebilir.
Ne konuda etkide bulunulabilinir? Anaokulunda çalışmalar çocuklar ve ebeveynlerle yakın işbirliği içinde gerçekleştirilecektir. Bu nedenle anaokulu için tüm görüş ve istekler önem taşır. Bunlar anaokulu dış ve iç ortamı, verilen yemek, ses ortamı veya pedagojik faaliyetle ilgili olabilir.
Ortam Yasada anaokulu mekânlarının faaliyetin amacına uygun olacağı yer almakta ve mekânların ne kadar büyük olacağı, kaç tane tuvalet bulunacağı veya dış mekânların görünümü ile ilgili kurallar tam olarak belirtilmemektedir. Buna rağmen insanın bazen anaokulu ortamının kötü olduğunu düşünmesi mümkündür.
Bazı basit değişiklikler için personelle konuşulması mümkündür. Daha büyük projeler anaokulu şefinin sorumluluğundadır.
Sorunlar acilse yani kazalar çıkması tehlikesi varsa veya ortam doğrudan bir tehlike oluşturuyorsa vakit geçirmeksizin anaokulu şefine bilgi verilmesi gerekir.
Memnun olmak ve güven duymak Anaokulunda tüm çocukların kendilerini güven içinde hissetmeleri haklarıdır. Çocuklar anaokuluna istendikleri duygusunu taşıyarak gelecekler ve anaokulunda mobbing mevcut olmayacaktır.
Mobbing veya ihlal edici davranış Bir çocuğun kötü bir muameleye veya ihlal edici bir davranışa maruz kalması halinde anaokulunun çocuğa yardımcı olma zorunluluğu vardır.
İhlal edici davranış, bir kişinin görünümü, utangaç olduğu için veya farklı olduğu için defalarca kızdırmak olabilir. Ses çıkarmadan aralarına almamak suretiyle de ihlal edici davranışta bulunulabilir. Şiddet ve çeşitli tehditlerde bulunmak da ihlaldir.
Çocuk veya ebeveyn anaokulunda personelin veya anaokulu şefinin yeterince önlem almadığını düşünüyorsa konuyu bir üst düzeyde ele alabilecek Çocuk ve Öğrenci Temsilciyle kontak kurulması mümkündür.
Personelin kendisine ihlal edici davranışlarda bulunduğunu hisseden bir çocuk da bu temsilciye başvurma imkânına sahiptir. Çocuk ve Öğrenci Temsilcisi Devlet Eğitim Müfettişliği nezdinde görev yapar. Anaokuluna devam eden çocukların hakları için çalışır.
Mobbing ve ihlal edici davranışların son bulması ile ilgili sorumluluk ebeveynlerde değildir. Sorumluluk anaokulundadır.
Ayrımcılık ve ihlal edici hareketlerle mücadele planı Anaokulu şefi her yıl personelle birlikte tüm çocuklara eşit muamelede bulunulmasını, hiçbir çocuğun ayrımcılığa veya ihlal edici davranışa maruz kalmamasını sağlamak amacıyla ne yapacaklarını planlayacaktır.
Anaokulu ayrıca her yıl ayrımcılığın ve ihlal edici davranışların önlenmesi için personelin aktif olarak ne şekilde çalışacağını tarif eden bir plan hazırlayacaktır.
Plan çocuklarla birlikte hazırlanacak ve izlenecektir. Öğrencilerin katılımı öğrencilerin yaşı ve olgunluğuna uydurulacaktır.
Plan yazılı olarak hazırlanacak ve anaokulunda bulunanların birbirlerine gösterecekleri saygının şekli, bir çocuğun kötü bir duruma düşmesi halinde personelin buna ne şekilde tepki göstereceği ve rahatsız edici bir olay meydana geldiği takdirde bu olayın ne şekilde şikâyet edileceğiyle ilgili kurallar içerecektir.
Faaliyet Personel faaliyetlerini planlarken çocukların ve ebeveynlerin istek ve görüşlerini dikkate alacaktır.
Çocukların etkide bulunma hakkı Anaokulu çalışmalarında hareket noktası çocukların gereksinimleri ve ilgi gösterdikleri konular olacaktır. Anaokulu tüm çocuklara kendi görüşünü ifade etme imkânı verecektir. Bu şekilde çocukların kendi durumlarını etkilemeleri mümkün olacaktır.
Çocuklar faaliyetin değerlendirilmesine de katılacaktır.
Kız ve erkek çocuklar faaliyeti aynı derecede etkileme imkânına sahip olacaktır. Personel kız ve erkek çocuklara eşit muamele yapacak ve cinsiyet farkı gözetmeksizin kız ve erkek çocuklarla aynı oranda ilgilenecektir.
Ebeveynlerin etkide bulunma hakkı Ebeveynler de anaokulunda faaliyete etkide bulunma imkânına sahip olacaktır. Etkide bulunma pedagojik planlama veya mekânların görünümü ile ilgili olabilir.
Ebeveynler faaliyetin değerlendirilmesine de katılabilecektir.
Yararlanılan kaynak: Okullar Genel Müdürlüğü www.skolverket.se
Araştırma: Hüseyin Mirza Karagöz İsveç, 2012
Yarın: 2. DOSYA: OKUL ÖNCESI HAZIRLIK SINIFI