İSVEÇ’TE EĞİTİM VE ÖĞRENİM SİSTEMİ; 2. DOSYA: OKUL ÖNCESI HAZIRLIK SINIFI

2011 yılında yürülüğe giren en son değişikliklere göre İsveç’te eğitim ve öğrenim sistemi; Okul Öncesi Hazırlık Sınıfı

İSVEÇ’TE EĞİTİM VE ÖĞRENİM SİSTEMİ
2. DOSYA: OKUL ÖNCESI HAZIRLIK SINIFI
Hazırlık Sınıfı Çocuğun 6 yaşından itibaren hazırlık sınıfına başlama hakkı vardır. Hazırlık sınıfın içeriği daha çok yaratıcı çalışma ve oyunlarla dolu kendine öz bir okul şeklidir.
Hazırlık sınıfı, kanunen isteğe bağlı olmakla birlikte İsveç’te 6 yaşındaki çocukların hemen hemen hepsi hazırlık sınıfına devam eder. Belediyeler, okul öncesi hazırlık sınıfı faaliyeti düzenlemek ve sunmak zorunluluğu altındadır.
Hazırlık sınıfı çoğu kez öğrencilerin daha sonra 1. sınıftan itibaren devam etmeye başlayacakları okulda veya bu okulun yakınında bulunur.
Hazırlıku sınıfına devam Hazırlık sınıfı, Anaokul ile zorunlu okul arasında bir köprü görevi yapacaktır.
Hazırlıku sınıfı, Anaokulu ve okulun çalışma usulü ve metodolojisini kombine edecektir.
Hazırlıku sınıfı ile amaçlanan sınıfın her öğrencinin gelişimi ve öğrenmesini özendirmesi (stimüle etmesi), öğrencileri öğrenimlerine devam etmeleri için hazırlamak ve öğrencilerin ahenkli bir şekilde gelişimine katkıda bulunmaktır. Oyun ve yaratıcı çalışmalar faaliyetin önemli bölümlerini oluşturur. Öğrenimde öğrenci ve öğrencinin gereksinimleri ile ilgili bir kapsamlı bakış açısından hareket edilecektir.
Hazırlık sınıfı faaliyeti günde yaklaşık üç saat devam eder. Öğrencilerin büyük bir bölümü günün geriye kalan diğer saatlerinde serbest zaman merkezinde veya pedagojik bakım merkezlerinde olurlar.
Hazırlık sınıfı faaliyeti bulunmasından ve öğrencilere gerçekten bu faaliyete katılmaları için davette bulunulmasından belediyeler sorumludur. Serbest tedrisat yapan okullar tarafından düzenlenen Hazırlık sınıfı faaliyeti belediyeye ait faaliyetlerin yanında yer alan bir seçenektir.
Hazırlık sınıfına 6 yaşını doldurmadan önce başlamak mümkündür. Daha 6 yaşında iken değil Hazırlık sınıfını, zorunlu okulu seçme imkânı da vardır. 6 yaşında iken Hazırlık sınıfında veya devam edilen pedagojik bakım merkezinde kalmak da tercih edilebilir.
Çalışma ortamı İyi bir çalışma ortamı, öğrencilerin Hazırlık sınıfını sevmeleri, gelişimi ve öğrenmeleri konusunda önem taşır. Çalışma ortamının bağlı olduğu birçok farklı husus vardır. Odaların, mobilyaların, ışık ve ses durumunun, havalandırmanın önemi büyüktür. Günün ne şekilde planlanmış olduğu, personelin tutumu, öğrencilerin faaliyetlerin hazırlanmasına katılımı ve etkide bulunabilmesi, Hazırlık sınıfının sevilmesini etkileyen diğer unsurlardır.
Tüm okul birimlerinde diğer herhangi bir işyeri gibi Çalışma Ortamı Yasası geçerlidir.
Ücretler Hazırlık sınıfına devam ücretsizdir. Hazırlık sınıfı başvurusu için ücret alınamaz.
Serbest zaman merkezinde veya pedagojik bakıma devam sırasında belediye veya ilgili özel okul sorumlusu ücret alabilir.
Serbest zaman merkezi ve pedagojik bakım Belediye Hazırlık sınıfına devam eden öğrenciler için ve öğrencinin buna gereksinimi olduğunun anlaşılmasından hemen sonra okul saatlerinden önce, sonra ve tüm okul tatillerinde serbest zaman merkezi öğrenimi hizmeti sunacaktır.
Belediye, öğrencinin velisinin istemesi halinde serbest zaman merkezi yerine pedagojik bakım hizmet sunmaya çalışacaktır. Pedagojik bakımın özel olarak düzenlenmiş olması da mümkündür.
– Serbest zaman merkezi; 6 yaşından 12 yaş dâhil öğrenci grubuna hitap eder. Serbest zaman merkezleri çoğunlukla okulla koordineli olarak faaliyet gösterirler. İşbirliği, personel, mekânlar ve pedagojik eğitimle ilgili olabilir.
– Pedagojik bakım;1 yaşından itibaren 12 yaş dâhil çocukları kabul eder. Pedagojik bakım örneğin düzenleyici evinde veya birden çok ailenin katılımıyla kayıtlı çocuklar için düzenlenecek veya diğer pedagojik faaliyetler olabilir.
Serbest zaman merkezi çoğunlukla Hazırlık sınıfına ve okula irtibatlı bir yerde faaliyet gösterir. Öğretmenlerle boş zamanlar yuvası personeli arasındaki iş birliği öğrencilere okul ve boş zamanlar aktivitelerini kombine edebilme imkânı tanınması açısından önem taşır.
Serbest zaman merkezi faaliyetleri, Hazırlık sınıfı ve ilköğretim okulunda verilen eğitimi tamamlayacaktır. Serbest zaman merkezi öğrencilerin gelişimini, öğrenmelerini teşvik edecek ve onlara anlamlı bir boş zaman faaliyeti sunacaktır. Yuvadaki eğitimde öğrenci ve öğrencinin gereksinimi ile ilgili olarak kapsamlı bakış açısı geçerli olacaktır.
Serbest zaman merkezlerinde aynı Hazırlık sınıfı ve ilköğretim okulu müfredat planı geçerlidir.
Serbest zaman merkezi için davet, davette bulunan resmi veya özel bir kişi, kuruluş da olsa Hazırlık sınıfı veya okulun sorumlusu olan tarafından yapılır. Ana kural budur. Serbest tedrisat yapan okulun öğrencileri için serbest zaman merkezi hizmeti verememesi halinde öğrencinin ikamet etmekte olduğu belediyenin bu hizmeti verme mecburiyeti vardır.
Belediye, öğrenci velisinin istemesi halinde pedagojik bakım hizmeti sunmaya çalışacaktır. Belediye faaliyet şekli ile ilgili ebeveynlerin isteklerini de uygun bir şekilde göz önüne alacaktır.(Düzenleyicinin evinde, birden çok ailenin katılımıyla veya diğer bir pedagojik faaliyet sekliyle.)
Hazırlık sınıfı müfredat planı pedagojik bakımda yol göstericidir: Ancak takip zorunluluğu yoktur.
Öğrenci sağlığı birimi Hazırlık sınıfına devam eden tüm öğrencilere ücretsiz olarak sağlık hizmeti sunulur.
Verilen sağlık hizmeti önleyici ve sağlığı koruyucu olacaktır. Tıbbi, psikolojik, psikososyal ve özel pedagojik önlemleri içerecektir.
Öğrenci sağlığı birimi okul doktoru, okul hemşiresi, psikolog ve sosyal danışman olanağına sahip olacaktır. Birimde ayrıca öğrencilerin özel pedagojik gereksinimlerini yerine getirebilecek yeterliliğe sahip personel imkânı da bulunacaktır.
Faaliyeti yöneten belgeler Hazırlık sınıfı büyük bir yerel sorumlulukla hedefi önceden saptanmış bir sistem içinde yer alır. Hazırlık sınıfının başlıca sorumlusu öğrenimin ana sorumlusudur.
Faaliyetleri yöneten izlenecek farklı belgeler bulunmaktadır. Bu belgelerin bazı örnekleri aşağıda belirtilmiştir.
1. Okul Yasası Okul Yasası, İsveç Parlamentosu tarafından çıkarılır. Yasada Hazırlık sınıfı, diğer okul şekilleri, serbest zaman merkezi ve pedagojik bakımla ilgili ana kurallar yer alır.
2. Müfredat planı Hazırlık sınıfı faaliyetinde geçerli müfredat planı zorunlu okul ve serbest zaman merkezleri müfredat planı ile aynıdır. Planın ”Okulun temel değerleri ve görevi” ve ”Genel hedefler ve takip edilecek esaslar” başlıklı ilk iki bölümü Hazırlık sınıfı ve serbest zaman merkezi için de geçerlidir. Müfredat planının ”Okul dersleri ders planları” başlıklı üçüncü bölümü ise eğitim dersler veya ders eğitimi olmadığı için Hazırlık sınıfı ve serbest zaman merkezi için geçerli değildir.
Müfredat planı ile ilgili kararı hükümet alır.
Özel yardım Hazırlık sınıfı faaliyeti her öğrencinin koşul ve gereksinimlerine uydurulacaktır. Bir öğrencinin bazen ekstra yardıma ihtiyacı olabilir. Hazırlık sınıfına devam eden öğrencilerin ekstra yardıma ihtiyaçları varsa kendilerine bu yardım yapılacaktır. Bazı öğrencilerin daha az, diğer öğrencilerin ise geçici veya sürekli daha fazla yardıma ihtiyaçları olabilir.
Öğrencinin ekstra yardıma ihtiyacı olduğunun acil olarak araştırılmasından okul müdürü sorumludur.
Hazırlık sınıfı seçmek Bir öğrenci’ velisinin gitmesini istediği okula yerleştirilecektir. Ancak bu, örneğin okulda zaten yeterli sayıda öğrenci bulunuyorsa bazen mümkün olamamaktadır. Velinin isteği belediye için örgütsel veya ekonomik sorunlar doğuracaksa belediyenin çocuğa velinin isteği doğrultusunda yer gösterme mecburiyeti yoktur.
Şayet öğrenci diğer bir belediyede bulunan bir Hazırlık sınıfına gitmeyi isterse bu onun hakkıdır. Öğrencinin belirli bir ders yılında diğer bir belediyeye ait bir Hazırlık sınıfına gitmeye başlamışsa tüm ders yılı boyunca bu Hazırlık sınıfına devam hakkı vardır.
Serbest tedrisat yapan bir okul tarafından işletilen bir Hazırlık sınıfına gitmek için başvuruda bulunulması da mümkündür. Çocuğunun serbest tedrisat yapan bir okula ait Hazırlık sınıfına gitmesini isteyenlerin okulla kendilerinin irtibat kurmaları gerekmektedir. Yer olup olmadığına ve çocuğu kabul edebileceğine kabul edecek okul karar verir. Okulun ne kadar sayıda öğrenci kabul edeceğine okul müdürü karar verir.
Serbest tedrisat yapan okullar ve belediyeler okula hangi öğrencilerin alınacağına karar vermek için öğrencileri test veya sınavdan geçiremez. Test veya sınav öğrencinin ait olduğu okul ve öğrenci grubunda öğrenimine devam etmesi için bir koşul olarak da ileri sürülemez.
Serbest tedrisat yapan okullar Serbest tedrisat yapan okullar herkese açıktır. Verilen eğitimin hedefi ise belediye okullarıyla aynıdır.
Serbest tedrisat yapan okulların belediyeden başka bir ana sorumlusu (sahibi) vardır. Bu sorumlunun örneğin bir şirket, bir vakıf veya bir dernek olması mümkündür.
Serbest tedrisat yapan okullar onaylanmıştır ve Devlet Eğitim Müfettişliği tarafından teftiş edilirler. Bu okullarda da belediye okullarında olduğu gibi öğretim ücretsizdir. Serbest tedrisat yapan okula öğrencinin bağlı olduğu belediye katkıda bulunur.
Hazırlık sınıfında etkili olmak Hazırlık sınıfı ve okulu düzenleyen kurallarda çocuk ve öğrencilerin etkili olma hakları olduğu yer almaktadır. Ancak mevzuatta aynı zamanda öğrencilerim okula devam sorumluluklarını almaları gerektiği de belirtilmektedir.
Okulun ailelerle işbirliği yapması ve ebeveynlerin de okul faaliyetleri konusunda etkili olabilmeleri önem taşır. Bu veli toplantıları sırasında veya çeşitli danışma forumları örneğin ebeveyn danışma kurulu vasıtasıyla yapılabilir.
Nasıl etkide bulunulabilir? Her Hazırlık sınıfı ve okul biriminde öğrenciler ve onların ebeveynleriyle danışılması için bir veya birden fazla forum bulunacaktır. Bu forumlarda faaliyet, öğrenciler ve ebeveynler için önem taşıyan konular, ele alınarak tartışılabilecektir. Forumlarda öğrenci ve öğrenci velilerine öneriler hakkında bilgi de verilecek ve kararlardan önce onlara görüşlerini bildirme imkânı tanınacaktır. Danışma forumu bulunmasından okul müdürü ve Hazırlık sınıfı şefi sorumludur.
Hazırlıku sınıfı ve serbest zaman merkezi faaliyetleri ile ilgili görüşler olması halinde görüşlerin bildirileceği görevliler:
– Öğretmen ve diğer personel; Sınıfla veya öğrenci grubuyla ve normal bir günde okulda olup biten olaylarla ilgili konular.
– Okul müdürü; Ekonomik konular veya öğretmen ve diğer personelin yardım edemeyeceği konular.
– Sorumlu resmi görevli veya belediye politikacısı; Okul müdürünün bir şey yapabilmesi mümkün olmayan daha büyükçe sorunlar. Okul müdürünün iletilen görüşleri dinlememesi halinde
– Belediye Okul yönetim kurulu; Belediyeler serbest tedrisat yapan okullardan sorumlu değildir. Bu okullara devam eden öğrenci ve öğrenci velilerinin okulun yönetim kuruluna başvurmaları gerekmektedir
Başvurdukları kişinin konuyu ele alma şeklini beğenmemeye devam eden veya belki de belediyenin, okul yönetim kurulunun geçerli mevzuatı takip etmediğini düşünenler Devlet Eğitim Müfettişliğine başvurabilirler.
Devlet Eğitim Müfettişliği denetim kurumudur. Bu kurum, belediyenin denetiminde bulunan özel pedagojik bakım hariç, belediye okulları ve serbest tedrisat yapan okulların faaliyetlerinde tüm talepleri yerine getirmiş olmasını kontrol edecektir.
Bilgi Ebeveynlerin Hazırlık sınıfında ve serbest zaman merkezinde ne olup bittiğini bilme hakkı vardır. Ebeveynlerin etkide bulunabilmeleri için okulun onları faaliyetleri konusunda iyi bir şekilde bilgilendirmesi gerekmektedir.
Personel, çocuğun okulu ne kadar sevdiğini ve geliştiğini ebeveynlerle düzenli olarak ele alacaktır. Personel bunun dışında ebeveynlere her gün okulda o gün neler yaptıklarını ve müteakip günlerde neler yapacaklarını anlatacaktır. Bu doğal olarak anne babanın çocuğunu bırakmak veya almak için okula geldiği zaman yapılabilir.
Öğrenci, her ders yılı içinde öğrencinin gelişimi ve öğrenmesinin ele alınması amacıyla ebeveynlerle birlikte en az bir kere personelle bir araya gelecektir. Bu görüşmeye öğrenci, veli ve personel toplantısı (utvecklingssamtal – Gelişim toplantısı) denir.
Ebeveynlerin çocukların Hazırlık sınıfında ve serbest zaman merkezinde ne yaptıklarına ilgi göstermeleri ve yapılanları öğrenmek konusunda aktif davranmaları önem taşır. Angaje olma derecesi okul durumuna vakıf olma ve etkide bulunabilme ile bağlantılı olan bir husustur.
Daha fazla kişinin aynı görüşü paylaşması halinde İnsanın fikirlerini kabul ettirebilmesi için diğer kişilerle birlikte angaje olması iyi bir hareket tarzıdır. Bu husus hem öğrenciler hem ebeveynler için geçerlidir. Bilinmesi gerekli en önemli bazı gruplar aşağıda belirtilmiştir.
– Veli Danışma Kurulu(Föräldraråd): Birçok okulda bulunan bu kurula katılmak isteğe bağlıdır. Kurul ekseriyetle her sınıftan katılan bir veya iki ebeveynden oluşur. Kurulda okulla ilgili konular ele alınır ve genellikle okul personeliyle kontağı olan temsilciler seçilir.
Ebeveyn danışma kuruluyla angaje olmak, okul faaliyetleri hakkında bilgi edinmenin iyi bir yoludur. Kurula girmek ayrıca önemli olduğu düşünülen okulla ilgili konularda etkili olabilme imkânı sağlar.
– Okul – Aile Derneği: Dernek içinde okulla ilgili konular ele alınır. Görüşler empoze edilir ve etkide bulunulur. Dernekte üzerinde birlikte anlaşmaya varılan empoze edilecek konular daha sonra örneğin okul müdürleri, sorumlu bürokrat, devlet veya belediye düzeyindeki politikacılar nezdinde ele alınır.
Hazırlık sınıfı seçme Etkide bulunabilmenin bir şekli, gidilecek Hazırlık sınıfını ve okulu seçme veya başvuruda bulunma imkânıdır. Bu imkânla faaliyetlerinin kalitesi konusunda okullara talep yöneltilmiş olur.
Yapılacak en iyi şey, ilgilenilen okul veya okullarla kontak kurmak, sorular yöneltmek, ziyaret etmek, okul müdürü, personel ve diğer ebeveynlerle konuşmaktır.
Bunun dışında faaliyetin değerlendirilmesi ve öğrenci anketlerinin sonuçlarının gösterilmesi de istenebilir.
Ne konuda etkide bulunulabilinir? Hazırlık sınıfında çalışan herkes öğrencilere etkide bulunma imkânı verilmesi için çalışacaktır. Öğrenciler eğitim dışında örneğin okul bahçesinin görünümü, hiç kimsenin kendisini dışlanmış hissetmemesi için ne yapılabileceği veya kız çocuklarıyla erkek çocukların eşit söz hakkına sahip olduğu konularında da etkili olabileceklerdir.
Çalışma ortamı Hazırlık sınıfı ve boş zamanlar yuvalarını iyi bir çalışma ortamına kavuşturmak için herkesin çalışması ve yapılan çalışmaya katılması önem taşır. Etkide bulunma hakkı Hazırlık sınıfına giden öğrenciler için de geçerlidir. Ancak tabi bunun öğrencilerin yaşlarına uydurulması gerekir.
Personel, öğrencilerin çalışma ortamının ne olabileceğini kavramalarını sağlayacak ve onları, hoşlarına gitmeyen örneğin okul bahçesinde bulunan bir oyun donanımından çivi çıktığında, ses düzeyi çok yükseldiği veya belki de bir kişi kızdırıldığı zaman bildirmeleri için teşvik edecektir.
Personelin de çalışma ortamını okulun müdürüyle ele alabilmesi imkânı vardır. Hiç bir gelişme olmaması halinde belediyedeki Hazırlık sınıfı ve okuldan sorumlu bürokrata ve son olarak da Çalışma Ortamı Dairesine başvurulması mümkündür.
Sorunlar acilse yani kazalar çıkması tehlikesi varsa veya ortam doğrudan bir tehlike oluşturuyorsa vakit geçirmeksizin okul müdürüne bilgi verilmesi gerekir.
Memnun olmak ve güven duymak Hazırlık sınıfında herkes kendisini güvende hissedebilecektir. Öğrencilerin kızdırılmadan veya haksız muameleye maruz kalmadan okula gitmeleri hakkıdır.
Mobbing veya ihlal edici davranış Hazırlık sınıfı ve boş zamanlar yuvaları personelinin mobbing ve ihlal edici davranışlarda bulunulmasını engellemek için aktif önlemler alma ve olduğunda ise hemen son bulmasını sağlama mecburiyeti vardır.
İhlal edici davranış, bir kişiyi görünümü, utangaç olduğu için veya farklı olduğu için tekrar, tekrar kızdırmak olabilir. Ses çıkarmadan aralarına almamak suretiyle de ihlal edici davranışta bulunulabilir. Şiddet ve çeşitli tehditlerde bulunmak da ihlaldir.
Şayet bir öğrenci mobbinge veya ihlal edici davranışlara maruz kaldığını hissediyorsa durumu personele anlatacaktır. Personel okul müdürüne haber vermek mecburiyetindedir. Bundan sonra okul müdürü de belediyeye veya serbest tedrisat yapan okulun ana sorumlusuna bilgi vermek zorunluluğu altındadır. Okul ana sorumlusu ne olduğunu acilen araştırmak ve tekrarlanmaması için yapılması ne gerekiyorsa onu yapmak mecburiyetindedir.
Öğrenci veya ebeveyn okulun yeterince önlem almadığını düşünüyorsa konuyu bir üst düzeyde ele alabilecek Çocuk ve Öğrenci Temsilciyle kontak kurulması mümkündür.
Öğretmen veya diğer bir personelin kendisine ihlal edici davranışlarda bulunduğunu hisseden bir öğrenci de bu temsilciye başvurma imkânına sahiptir. Okula devam eden çocuk ve öğrencilerin hakları için çalışan Çocuk ve Öğrenci Temsilcisi Devlet Eğitim Müfettişliği nezdinde görev yapmaktadır
Mobbing ve ihlal edici davranışların son bulması ile ilgili sorumluluk çocuklar veya ebeveynlerde değildir. Sorumluluk okuldadır.
Ayrımcılık ve ihlal edici davranışlarla mücadele planları Tüm okullarda bir ayrımcılık ve ihlal edici davranışlarla mücadele planı bulunması gerekmektedir. Bu plan içinde öğrencilerin ihlale maruz kaldıkları hissine kapılmamaları için okulun ne yapması gerektiği ve ihlalin ilerde ne şekilde engelleneceği belirtilecektir. Plan her yıl hazırlanarak öğrencilerle birlikte izlenecektir. Öğrencilerin katılımı yaşlarına ve olgunluklarına uydurulacaktır.
Planın hazırlanmasının nedeni cinsiyeti, etnik mensubiyeti, dini veya diğer bir inancı, cinsel tercihi veya fonksiyon engeli gözetilmeksizin tüm öğrencilerin eşit haklara sahip olmasını sağlamaktır. Plan tacizlerin ve diğer ihlal edici davranışların engellenmesi ve önlenmesine de katkıda bulunacaktır.
Faaliyet Müfredat planında Hazırlık sınıfına devam eden öğrencilerin faaliyetle ilgili olarak etkide bulunabilme hakkına sahip oldukları yer almaktadır.
Öğrencilerin etkide bulunma hakkı Personel faaliyeti planlarken öğrencilerin gereksinimlerini ve öğrencilerin ilgi gösterdikleri hususları göz önünde tutacaktır. Hazırlık sınıfı ve serbest zaman merkezi personeli tüm öğrencilerin görüşlerini ifade etmelerini sağlamaya çalışacaktır. Bu şekilde öğrencilere kendi durumlarını etkileme imkânı verilmiş olur.
Öğrenciler faaliyetin değerlendirilmesine de katılacaktır.
Kız ve erkek çocuklar faaliyeti aynı derecede etkileme imkânına sahip olacaktır. Personel kız ve erkek çocuklara eşit muamele yapacak ve cinsiyet farkı gözetmeksizin kız ve erkek çocuklarla aynı oranda ilgilenecektir.
Ebeveynlerin etkide bulunma hakkı Öğrenci velisi olarak verilen eğitimle veya çocuğunun Hazırlık sınıfındaki durumu ile ilgili bir konuda görüşe sahip olanların görüşlerini ilk elde personelle ele almaları ve ikinci elde ise okul müdürüyle konuşmaları gerekir.
Yararlanılan kaynak: