Elbistanın Sesi gazete si yazarlarından Arif Bilgin’in kaleminde köylerimizdeki eğitim, ilkokullar, öğretmenler ve ilk’ler dosyasını sizlerle paylaşıyoruz. TAPKIRAN, TAPKIRAN KALE KÖY İSİMLERİNİN TARİHÇESİ Bilindiği gibi bugün resmi kayıtlarda adları “Tapkıran”, “Tapkırankale” ve “Tosun” (Mezrası) olarak geçmektedir. Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren bu köyler “Tapkıran” olarak resmi kayıtlara geçmiş ve tek muhtarlıkla yönetilmişti. Genelde muhtar Büyük Tapkıran’da ikamet edenler arasından, bekçi ise Küçük Tapkıran’dan seçilirdi. 1936 yılında “Tapkıran” ve “Tapkırankale” olarak iki muhtarlığa bölündü. Bu konuda edindiğimiz bilgilere göre iki muhtarlığa ayrılmasının en önemli nedeni n şu olduğu söylenmektedir: O dönem, yol yapımına katkı amacıyla, çocuk sayısı 5 ve altında olan her haneye ya 12,5 lira yola yardım (tavsiye-karz) parası vermesi ya da o hanelerden bir kişinin yolda meccanen (ücretsiz olarak) çalışma mecburiyeti getiriliyordu. Bu katkının köylülere paylaşılmasında Tapkıran Kale’ye haksızlık yapıldığı, yol yardım parasının fazla kesildiği düşünülüyordu. İki köye de bekçilik yapan Habip Yurt öncülüğünde muhtarlığı ayırmak için 1936 yılında çalışmalara başlanır. Buna Masonlar ve Tosun Köyü karşı çıkarsa da resmi makamlar da köylerin ayrı muhtarlık olmasını onaylamış olmalı ki, yapılan oylamadan sonra “Tapkıran” ve “Tapkırankale” olarak iki muhtarlığa bölünür ve resmi kayıtlara da böyle geçer. Bu bölünme esnasında köylerin isimlerinin ‘Büyük Tapkıran’ ve ‘Küçük Tapkıran’ olarak isimlendirilmesi daha doğru olacakken, eskiden kervanların geçiş güzergâhında olduğundan Küçük Tapkıran’ın ortasında sadece bir gözlem kulesi olarak kullanılan Çeşme Başındaki tepeye “Kale” denilmiş olması etkili olmuş ve halkın iradesi dışında o günkü memurların inisiyatifi ile “Tapkıran Kale” olarak tescil edilmiştir. Öte yandan yöre halkı, aşiret mensuplarının yaşadıkları Tapkıran, Tapkırankale köyleri ile Tosun mezrasını Kürtçe “Tavkirar” veya “Tavkiraron” (Türkçesi: Tavkirar Köyleri) olarak ifade etmektedir. Dahası Kürtçe konuşan komşu köyler de bu köylerde yaşayan aşireti aynı şekilde isimlendirdiği gibi aşiretin Çıkış yeri olan Keban’daki köylerinin ismi resmi kayıtlara Topkiran olarak geçmesine rağmen hem oradaki köylüler hem de ilçe halkı “Tavkirar” olarak tanımlamaktadır. Ayrıca Sarız/Çağşağ’daki akrabaları da kendilerini “Tavkirarlı” olarak tanımlamaktadır. Söz konusu ettiğimiz köyler 1868 yılına ait Halep Salnamesi’nde ”Tapkıranlu” olarak geçmektedir. 1869 – 1903 yılları arasında ise “Tabkıranlu”; 1903 yılından itibaren de Halep Valiliği kayıtlarında ”Tabkıranlı” olarak” yazılmıştır. Salnameleri hazırlayan yazar Doç. Sait Öztürk’e göre(I. Cilt s. 7) şahıs ve yer isimlerin farklı seslerle telaffuz edilip kaydedilmesi kâtiplerden kaynaklanmaktadır. Cevdet Türkay’ın ”Başbakanlık Arşivi, Osmanlı İmparatorluğunda Oymak, Aşiret ve Cemaatler (1979)” kitabının 706. sayfasında “Tabkıranlı, Tabkıranlu, Tapkıranlı, Tapkıranlu” olarak geçmektedir. TAVKİRAR (TAPKIRAN, TAPKIRANKALE, TOSUN) KÖYLERİNDE EĞİTİM İLE EĞİTMEN, ÖĞRETMEN VE İLK’LER 1. BÜYÜK TAPKIRAN İlkokul: Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren köylerdeki öğretmen eksiğini gidermek için askerlikte çavuşluk yapanları 6 aylık bir eğitimle eğitmen yapıyorlardı. Büyük Tapkıran Köyünden Hasan (Yüksel)Efendi yöre halkının deyişi ile Hasane Sımme (1935 veya 1936 yılında) eğitmen olarak çalışmaya başladı. Daha öncesinde ise Küçük Tapkıran köyünden Mulla Soysüren(Mılle Masen) ve başka köylerden gelen muallimler eğitim veriyorlardı. Büyük Tapkıran köyün ilkokulu, eski İl Genel Meclisi Üyesi Ali Şahin’in öncülüğünde 1952 yılı baharında yapıldı. O zamanlar yol olmadığı için inşaat malzemeleri Gücük nahiyesinden at ve katırlarla taşındı. EĞİTMEN VE ÖĞRETMENLER (Alfabetik Sıra ile) Aligül Karakaş (Topraktepe – Doğanşehir) Erdal Vaizoğlu Fatma Vaizoğlu (Ok) Halil Bakır Hasan (Yüksel) Efendi- Hasane Sımme: İlk Eğitmen İsmail Cömertoğlu (1970) İbrahim Çekirge İbrahim Şahindal İbrahim Yüksel Mehmet Ali Karakaş (1968) Mehmet Şahindal (1971, Doç. Dr.) Süleyman Karakaş (Topraktepe – Doğanşehir) DİĞER MESLEKLER Ali Şahindal: Mühendis, Gaziantepspor Klübü Eski Başkanı (1987 – 1988) ve GAİB eski (Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri) Başkanı Cemal Karataş: Ziraat Mühendisi Mustafa Çekirge: Pamuk eksperi İLKLERDEN Ali Şahin: İlk ve tek İl Genel Meclisi Üyesi Şenay Yüksel: İlk Almanya’ya giden 2. KÜÇÜK TAPKIRAN (TAPKIRANKALE) İlkokul: Tavkirar köylerinin ilk eğitmeni olup Osmanlıca da ders veren Mulla Soysüren’dir. Küçük Tapkıran köyü ilkokulu, eski İl Genel Meclisi Üyesi Ali Şahin ve dönemin muhtarı Hüseyin Parlak (namı diğer Kırıkçı Hüseyin) girişimiyle 1958 yılında yapıldı. EĞİTMEN VE ÖĞRETMENLER Ahmet Bahçeci Fahri Soysüren Haydar Bahçeci Haydar Soysüren: Prof. Dr. İbrahim Altun İbrahim Soysüren Kenan Hoplar Mulla Soysüren(Mılle Masen): İlk Eğitmen Musa Yapıcı DİĞER MESLEKLER Cafer Soysüren: Emekli Polis Amiri Halil Soysüren: Emekli Polis Mehmet Yapıcı: Gazeteci, Cumhuriyet Adana bürosunda emekli olup, şimdi Küçük Tapkıran (Tapkırankale) köyü muhtarı. Mustafa Soysüren: Polis İLKLERDEN Süleyman Mavi: İlk Almanya’ya giden 3. TOSUN KÖYÜ (MEZRA) İlkokul: Öğrenci sayısı çoğaldıkça Küçük Tapkıran köyün ilkokulu dar gelir ve 1960’ların sonlarında Tosun köyünde bir ev okul olarak kullanılır. 1976 yılında okul binası ve lojmanı yapıldı. Ali Solmaz, Kimya öğretmeni Malatya Birim Çiçek: İlk Eğitmen Hüseyin Çiçek(kısa bir süre çalıştı) Hüseyin Mirza Karagöz, İsveç İbrahim Çiçek, İsveç DİĞER MESLEKLER Aligül Kırık: Dr., Halen İsveç Uppsala Akademi Araştırma Hastanesinde uzman Kadiolog İlkokul: İLK GİDEN AİLELER (HANIMLAR) NOT: Kıymetli TAPKIRANLI, TAPKIRANKALELİ,ARMUTALANLI VE TOSUNLU Dostlar; |
Bir yanıt bırakın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.