İSVEÇ’TE EĞİTİM VE ÖĞRENİM SİSTEMİ; 3. DOSYA: İLKÖĞRETİM OKULU

2011 yılında yürülüğe giren en son değişikliklere göre İsveç’te eğitim ve öğrenim sistemi; İlköğretim

İSVEÇ’TE EĞİTİM VE ÖĞRENİM SİSTEMİ
3. DOSYA: İLKÖĞRETİM OKULU
İlköğretim okulu İsveç’te ilköğretim okulu veya ilköğretim özel eğitim okulu, Lapon okulu veya özel eğitim okulu zorunludur. Bu, öğrenimin tüm çocuklar için zorunlu bir eğitim olduğu ve tüm çocukların okula gitmesi gerektiği anlamına gelir.
İlköğretim okulu ve ilköğretim özel eğitim okulunda dokuz sınıf, Lapon okulunda 6 sınıf ve özel eğitim okulunda 10 sınıf vardır.
Her ders yılında biri sonbahar ve diğeri bahar dönemi olmak üzere iki dönem vardır.
İlköğretim okulu faaliyeti
İlköğretim okulu İlköğretim okulunda dokuz sınıf vardır.
İsveç’te çocukların çoğunluğu 7 yaşını doldurdukları yılın sonbahar döneminde birinci sınıfa başlarlar. Çocukların 6 yaşını doldurdukları yıl içinde okula başlamalarına müsaade edilmesi de mümkündür. Bazı özel durumlarda ise çocuklar 8 yaşında okula başlarlar.
Öğrenciler ülkenin neresinde okula giderlerse gitsin öğrenim eşdeğerde olacaktır.
İlköğretim özel eğitim okulu İlköğretim özel eğitim okulu, gelişme engelli olan çocuklar için ilköğretim okulu yerine mevcut diğer bir öğrenim seçeneğidir. İlköğretim özel eğitim okulunda (Grundsärskolan) dokuz sınıf vardır.
İlköğretim özel eğitim okulunda gelişme engelli olan öğrenciler için alıştırma okulu (träningsskola) olarak adlandırılan özel bir dal da vardır. Bu dal ilköğretim özel eğitim okulu müfredatında yer alan derslerin tamamını veya bir bölümünü başaramayan öğrencileri hedef alan bir öğrenim bölümüdür.
Lapon Okulu (Laponlar; bölgenin en eski halklarından olup, İsveç’in kuzeyinde oturuyorlar ve dilleri Laponca, İsveç’in 5 azınlık dilinden biridir(HMK).
Lapon çocukların Lapon Okuluna gitmeleri mümkündür. Özel bir neden olması halinde Lapon olmayan diğer çocuklar da Lapon Okuluna gidebilirler. Lapon Okulunda sınıflar 1’den 6’ya kadardır. Öğrencilerin Lapon okulunu bitirdikten sonra ilköğretim okuluna devam etmeleri gerekmektedir.
İlköğretim okulu müfredat planı, Lapon Okulu için de geçerlidir. Bununla birlikte Lapon Okulunun ayrı bir müfredat planı da vardır. İsteyen öğrenciler ilköğretim okulunda anadili dersi olarak Laponca okuyabilir.
Özel okul Fonksiyon engelli oldukları veya özel diğer bir neden yüzünden ilköğretim okuluna veya ilköğretim özel eğitim okuluna gitmeleri mümkün olmayan aşağıda belirtilen öğrenciler özel okulda (specialskolan) öğrenim göreceklerdir.
1. Sağır ve aynı zamanda da kör olan veya diğer bir görme engeli ve maluliyeti olan öğrenciler.
2. 1. maddede belirtilenler dışında sağır veya işitme engelli veya ağır konuşma bozukluğu olan öğrenciler.
Özel okula devam eden öğrenciler okudukları derslerin çoğunda ilköğretim okulu müfredatını takip ederler. Ancak bazı derslerin sağır veya işitme engelli öğrenciler düşünülerek hazırlanmış ve bu öğrenciler için uygun olan, özel müfredat planları vardır.
İlköğretim okuluna, ilköğretim özel eğitim okuluna, Lapon Okuluna veya özel okula devam
İsveç’te yerleşik bütün çocukların okula gitme zorunluluğu vardır. Çocukların okula gitme zorunluluğu çocuğun yedi yaşını doldurduğu sonbahar döneminde başlar ve bu zorunluluk kural olarak 9. Sınıfın (özel okulda 10.sınıfın) bahar dönemi sonunda biter.
İlköğretim okulu öğreniminde öğrenciler okumayı yazmayı ve saymayı öğrenirler. Bunlar yaşamın geri kalan bölümünde öğrenmeye devam edebilmek için temel oluşturan hususlardır.
İlköğretim okulunda okunan dersler arasında İsveççe, matematik, yabancı dil, fen bilgileri, yurt bilgisi, resim, ev idaresi ve tüketici bilgileri, spor ve sağlık dersi, müzik ve elişi dersleri vardır.
Ancak okulun yerine getirilecek diğer başka görevleri de vardır. Öğrenciler eğitim sırasında örneğin işbirliği yapabilmeyi, gazetelerde, internet, radyo ve televizyonlarda yer alan bilgileri edinme ve değerlendirmesini yapmayı da öğrenecektir.
Okulun diğer başka bir görevi ise öğrencilerin diğer insanlara karşı daha anlayışlı davranmayı öğrenmelerini sağlamaktır. Öğrenciler eğitim sırasında tüm insanların cinsiyet, dini mensubiyet, engel, cinsel tercih ve geldiği ülke gözetilmeksizin eşit haklara sahip olduğunu da öğrenirler.
Okulun terbiye edici bir rolü de vardır. Çocuğun terbiyesi ve gelişmesi konusunda sorumluluk velayet sahiplerindedir. Ancak bu konuda okul da aileye destek olacaktır.
Tüm öğrencilere sahip oldukları koşullardan hareketle mümkün olduğunca gelişebilmelerini sağlamak amacıyla yardımda bulunulacak ve öğrenciler stimüleedilecektir. Talep edilen en düşük bilgi düzeyine kolayca ulaşan öğrencilere de bilgi düzeylerini daha da geliştirebilmeleri için yol gösterici olunacak ve öğrenciler bu konuda özendirme(stimüle) edilecektir.
Öğrencilerin talep edilen en düşük bilgi düzeyine (ders notu E) ulaşamama tehlikesi olduğunda bu durumda olan öğrencilerin ekstra destek dersi alma hakları vardır. (Özel destek dersi bölümüne bakınız.)
Okula gitme zorunluluğu İsveç’te yerleşik hemen her çocuk okula gitme zorunluluğu altındadır. Okula gitme zorunluluğu öğrencilerin ücret ödemeden belediyeye, devlete ait bir okulda veya serbest tedrisat yapan bir okulda öğrenim görmeleri anlamına gelir.
Çocukların okula gitme zorunluluğu çocuğun yedi yaşını doldurduğu sonbahar döneminde başlar ve bu zorunluluk kural olarak 9. sınıfın bahar dönemi sonunda biter. Okula gitme zorunluluğuyla ilgili bu kural ilköğretim okuluna ve ilköğretim özel eğitim okuluna devam eden öğrenciler için geçerlidir. Özel okula devam eden öğrenciler için ise okula gitme zorunluluğu kural olarak 10. sınıf okunduktan sonra sona erer.
9. sınıfa (özel okulda 10. sınıfa) devam etmekte olan bir öğrenci şayet bahar dönemi sona ermeden önce, talep edilen en az bilgi düzeyine ulaşmış ise bu öğrencinin okula gitme zorunluluğu sona erer.
Bir öğrenci okula gitme zorunluluğunun sona erdiği yaşa geldiği zaman yani 9. sınıfta (özel okulda 10 sınıfta) bahar dönemi sonunda henüz son sınıfı bitirememişse okula gitme zorunluluğu bir sene daha uzar. Ancak zorunluluk en fazla öğrenci 18 yaşını dolduruncaya kadar devam eder.
İlköğretim okulu ve ilköğretim özel eğitim okulunda dokuz sınıf vardır.
Çalışma ortamı İyi bir çalışma ortamı okulun sevilmesi ve öğrenmek için güç bulunması konusunda önem taşır.
Çalışma ortamının bağlı olduğu birçok farklı husus vardır. Odaların, mobilyaların, ışık ve ses durumunun, havalandırmanın önemi büyüktür. Haftalık ders çizelgesi, okulun yazılı ve yazılı olmayan kuralları, farklı gruplar arasındaki ve kişiler arasındaki işbirliği de okulda kendimizi nasıl hissettiğimizi etkiler.
Tüm okul birimlerinde diğer herhangi bir işyeri gibi Çalışma Ortamı Yasası geçerlidir.
Ücretler İlköğretim okulu, ilköğretim özel eğitim okulu, Lapon Okulu ve özel okul ücretsizdir. Bu, okul belediye okulu, devlet okulu veya serbest tedrisat yapan bir okul da olsa öğrenim, ders araçları ve kalem ve kâğıt gibi okul malzemelerinin bedava olduğu anlamına gelir. Öğrencilerin okul yemeği de ücrete tabi değildir.
Bununla birlikte ilköğretim okulu, ilköğretim özel eğitim okulu, Lapon Okulu ve özel okul bazı durumlarda, örneğin yapılacak geziler için öğrencilerden ”yüksek miktarda olmamak koşuluyla” yapacağı masrafı alma hakkına sahiptir.
Bir okula girmek için yapılan başvuru sırasında ücret alınamaz.
Ders notları ve karne 8. ve 9. sınıflarda öğrencilere karne verilir. 2011-2012 ders yılından itibaren A’dan F’e kadar yeni bir not sistemi uygulanmaya başlandı.
8. sınıfta öğrenciler sonbahar ve bahar dönemleri sonunda karne alırlar. 9. sınıfta ise sonbahar dönemi sonunda karne, bahar dönemi sonunda da mezuniyet notları verilir.
Liselere’ mezuniyet notları ile başvurulur.
A,B, C, D, E ve F olmak üzere altı ders notu vardır. A-E notu geçer, F notu ise kalır anlamına gelir.
Bir öğrenciye çok devamsız olduğu için bilgi düzeyi ile ilgili bir kanaate varılamadığı için ders notu verilememesi halinde karnesinde ilgili dersin karşısına çizgi (-) işareti konur. Ancak ilköğretim özel eğitim okulunda veya lise düzeyindeki özel eğitim okulunda çizgi işareti konmayacak ve F notu verilmeyecektir.
A, C ve E notları için ders planlarında öğrencilerin bilmeleri gereken bilgiler önceden saptanmıştır. E ders notu verilmesi için saptanmış bilgi düzeyine ve büyük bölümüyle C notu verilmesi için gerekli bilgi düzeyine ulaşmış olan öğrenciye D notu verilecektir. C notu verilmesi için gerekli bilgi düzeyine ve büyük bölümüyle A notu verilmesi gerekli bilgi düzeyine erişmiş olan öğrenciye ise B notu verilecektir.
2012 ders yılı sonbahar döneminden itibaren 6. ve 7. sınıfta da karne verilmeye başlanacaktır. Buna göre öğrencilere 6. sınıftan itibaren seçimlik yabancı dil dersi dışında diğer tüm derslerden ders notu ve karne verilmeye başlanacaktır.
Seçimlik yabancı dil dersi için not ilköğretim okulunda 7. sınıfın sonbahar döneminden, özel okulda ise 8. sınıfın sonbahar döneminden itibaren verilmeye başlanacaktır.
Verilmiş bir ders notuna itiraz etmek mümkün değildir. Ancak notu vermiş olan öğretmenin notun yanlış olduğunu gösteren yeni durumların ortaya çıkması halinde verdiği notu değiştirebilmesi mümkündür.
İlköğretim özel eğitim okulunda karne öğrencinin veya velinin istemesi halinde verilir.
Alıştırma okulu (träningsskola) bölümüne devam eden öğrencilere karne verilmez.
Öğrenci, veli ve öğretmen toplantısı Öğrenci, öğretmen ve öğrenci velisi öğrencinin okul durumunu ve öğrencinin okulu sevip sevmediğini ele almak amacıyla her dönem en az bir kez bir toplantıda bir araya gelirler.
Buna öğrenci, öğretmen ve veli toplantısı(utvecklingssamtal) denir. Toplantıda öğrencinin bilgi ve sosyal gelişim durumu her açıdan ve çok taraflı bir şekilde ele alınacaktır.
Toplantı sırasında okulun öğrencinin gelişmesine ne şekilde katkıda bulunabileceği ve gelişimi için öğrenciyi ne şekilde özendirileceği(stimüle edeceği) ele alınacaktır.
Bu toplantı öğrenci ve veliye eğitime etkide bulunabilme ve öğrenimle ilgili sorumluluk alma imkânı sağlar.
Toplantıda yazılı olarak öğrenciyle ilgili bir kişisel eğitim planı (IUP) hazırlanacaktır. Bu plana öğretmenler öğrencinin derslerdeki durumu ile ilgili kanaatlerini de yazacaktır.
Kişisel eğitim planı (IUP) Kişisel eğitim planı, geleceğe yönelik olacak ve öğrencinin öğrenme sürecinde etkili bir araç görevi yapacaktır. Bu planda öğretmenlerin her ders için önceden saptanmış bilgi düzeyi talebine kıyasla öğrencinin derslerdeki durumu ve bilgilerini geliştirmesi ile ilgili kanaatleri de yer alacaktır. Plan hazırlanırken çıkış noktası öğrencinin yeteneği, ilgi alanı ve güçlü yanları olacaktır.
Kişisel eğitim planın öğrenci ve velilerle birlikte hazırlanmasından öğretmen sorumludur. Bir okulda okul müdürü planda öğretmenlerin öğrencinin sosyal gelişmesi ile ilgili kanaatlerini de belirtmeleri gerektiğine kararvermiş olabilir. Bu tür kanaatlerin örneğin öğrencinin bir grup içinde nasıl hareket ettiğiyle ilgili olması mümkündür.
Kişisel eğitim planında öğretmen, öğrenci ve veli arasında varılmış mutabakatlara da yer verilebilir. Plan belirli zaman aralıklarıyla izlenir ve değerlendirilmesi yapılır. Daha sonra ise bir dahaki öğretmen, öğrenci ve veli toplantısında gözden geçirilerek üzerinde değişiklikler yapılır.
Plan yazılı olacaktır.
Anadili eğitimi İsveççeden başka bir anadile sahip öğrencilere, dilin ev ahalisinin birbirleriyle görüşmeleri sırasında günlük konuştukları bir dil olması ve öğrencinin bu dilde temel bilgilere sahip olması koşuluyla anadili eğitimi görme imkânı tanınacaktır.
Ulusal azınlık dilleri olan Laponca, Fince, Meänkieli (Tornedal Fincesi), İbranice veya Romanca dilleri mensubu olan öğrencilerin ve İsveççe dışında başka bir dil mensubu olan evlatlık olarak alınmış çocukların, konuştukları dil ev ahalisinin birbirleriyle görüşmeleri sırasında kullandıkları bir dil olmasa da anadili eğitimi hakları vardır. Ancak bu öğrencilerin anadili eğitimi görme hakkı elde edebilmeleri için ilgili dilde temel bilgilere sahip olmaları gerekir.
Sorumlu eğitim kurumunun anadili eğitimi düzenleme mecburiyeti altına girmesi için en az beş kişilik bir öğrenci grubu bulunması gereklidir. Ancak bu kural ulusal azınlık dilleri mensubu olan öğrenciler için geçerli değildir. Anadili eğitimi ilköğretim okulu ve özel okulda mevcut seçimlik dersler çerçevesinde dil dersi veya normal ders saatleri dışında düzenlenebilir.
Pedagojik faaliyet Serbest zaman merkezi, açık serbest zaman merkezi ve pedagojik bakım gibi farklı pedagojik faaliyetler vardır. En olağan olanı öğrencilerin serbest zaman merkezi ve açık serbest zaman merkezine devam etmeleridir.
Pedagojik faaliyetler, öğrencilerin gelişmesini, öğrenmelerini desteklemek ve teşvik etmek suretiyle iyi büyüme koşullarına katkıda bulunacak, anne ve babanın çalışmasını veya öğrenim görmesini mümkün kılacaktır.
– Serbest zaman merkezi; 6-12 yaş arasındaki öğrencilere hitap eder. Bu merkezler çoğunlukla okulla koordineli olarak faaliyet gösterirler. İşbirliği, personel, mekânlar ve pedagojik eğitimle ilgili olabilir.
– Açık serbest zaman faaliyeti; 10-12 yaş arasındaki, serbest zaman merkezinde veya aile yuvasında verilen bakım ve gözetime gereksinimi bulunmayan öğrencilere hitap eder. Açık serbest zaman faaliyeti çoğunlukla okul ve serbest zaman merkezi veya belediye içinde çocuklar ve gençler için düzenlenen diğer serbest zaman etkinliği ile koordineli olarak çalışır. Bu faaliyet derneklerle iş birliği içinde de düzenlenebilir.
– Pedagojik bakım 1 yaşından itibaren 12 yaş dâhil çocukları kabul eder. Pedagojik bakım örneğin düzenleyici evinde veya birden çok ailenin katılımıyla kayıtlı çocuklar için düzenlenecek pedagojik faaliyetler olabilir.
Pedagojik faaliyetler okulun başlama saatinden önce, okuldan sonra ve tüm okul tatillerinde açıktır.
Serbest zaman merkezlerinin müfredat planı, (ilköğretim okulu öncesi) hazırlık sınıfı ve ilköğretim okulu planıyla aynıdır.
Serbest zaman merkezlerinin bulunmasından ve öğrencilere bu merkezlere devam etmeleri için davette bulunulmasından belediyeler sorumludur.
Serbest tedrisat yapan okullar tarafından düzenlenen faaliyet belediye tarafından düzenlenen faaliyetin yanında mevcut olan diğer bir seçenektir.
Öğrenci sağlığı Okul, öğrencilere bilgilerini ve kişiliklerini geliştirmelerini mümkün kılacak iyi bir okul ortamı sağlayacaktır. Buna göre okul sağlık birimi öğrencilerin öğrenmeleri, gelişmeleri ve sağlığı için kolay ve daha iyi bir okul ortamı yaratılmasına katkıda bulunacaktır.
Okul sağlık birimi çalışmaları özellikle sağlık durumunun bozulmasını engelleyici çalışmalardır. Sağlık kontrolleri ile basit hastalık bakımı önlemlerini içerir.
Öğrenciler için okul doktoru ve hemşiresi bulunacaktır. Psikolojik olarak kendisini iyi hissetmeyen öğrenciler okul hemşiresi kanalıyla sosyal danışman ve psikolog yardımı alabilecektir.
Okuma ve meslekler hakkında yol gösterme Tüm öğrencilerin iş hayatının işleyişi hakkında öğrenim görme hakkı vardır. Öğrenci eğitim dalı ve meslek seçimi yaparken bu şekilde edindiği bilgileri ve deneyimleri kullanabilecektir.
Yapacakları seçim öncesinde öğrencilere bilgi verilecek ve yol gösterilecektir. Verilecek bilgiler objektif ve çok yönlü olacaktır.
Öğrenciye meslekler ve eğitim dalları ile ilgili bilgileri kendi başına araştırarak bulması ve değerlendirmesini yapması için yardımcı olunacaktır.
Yol göstermek amacıyla öğrenci ile yapılacak görüşme öğrencinin kendi ilgi alanları ve olanakları üzerinde düşünmesi imkânını sağlar.

Faaliyeti yöneten belgeler İlköğretim okulu büyük bir yerel sorumlulukla hedefi önceden saptanmış bir sistem içinde yer alır.
Çerçeve, yasalar ve yönetmeliklerle İsveç Parlamentosu (Riksdag) ve Hükümeti tarafından tespit edilir.
Okulun günlük normal faaliyetleri konusunda başlıca sorumluluk belediye veya serbest tedrisat yapan okulun sorumlusu (sahibi) ve okul müdürüdür.
Faaliyetleri yöneten izlenecek farklı belgeler bulunmaktadır. Bu belgelerin bazı örnekleri aşağıda belirtilmiştir.
– Okul Yasası Okul Yasası İsveç Parlamentosu tarafından çıkarılır. Yasada ilköğretim okulu ve diğer okul türleriyle ilgili temel kurallar yer alır.
Okul Yasası belediye okullarında olduğu gibi serbest tedrisat yapan okullarda da geçerlidir.
– Yönetmelikler Yönetmelikte kurallar yer alır ve Hükümet tarafından çıkarılır. İlköğretim okulu ile ilgili örneğin yürürlükte olan Okul Yönetmeliği, çocuk ve öğrencilerin eşit muamele planı çalışmalarına katılımına ilişkin yönetmelik gibi birçok yönetmelik vardır.
– Müfredat planı Tüm müfredat planları da yönetmeliktir. Müfredat planında okulun temel hedefleri ve izleyeceği esas kurallar yer alır.
Norm ve değerler, hedef alınan bilgi düzeyi, öğrencilerin sorumluluğu ve etkide bulunabilmesi tarif edilir.
Müfredat planlarının bu bölümlerinde yer alacak esaslar Hükümet tarafından tespit edilir.
Müfredat planlarında eğitimin her dersle ilgili hedeflerinin belirtildiği ders planları da vardır.
Ders planları, bir dersin öğrencinin müfredat planında belirtilen hedef alınmış olan bilgi düzeyine uygun olarak gelişmesine nasıl katkıda bulunabileceğini gösterecektir.
Ders planlarında 3. ve 6. sınıflarda öğrencilerden istenen bilgi düzeyini ve 9. sınıf ta ise verilen ders notları için gerekli bilgi düzeyini tarif eden tamamlayıcı bilgiler de yer alır.
Ana kural, ilköğretim okulu ders planlarının Hükümet, Lapon Okulu, özel okul ve özel eğitim okulu ders planlarının ise İsveç Okullar Genel Müdürlüğü(Skolverket) tarafından karara bağlanmasıdır. Talep edilen bilgi düzeyi kararı İsveç Okullar Genel Müdürlüğü tarafından alınır.
– Okul planları Her belediyede belediye okulların ne şekilde bir teşkilata sahip olacağını ve geliştirileceğini gösteren bir okul planı bulunacaktır.
Okul planında okulların eğitimle ilgili ulusal hedefleri yerine getirebilmesi için planlanan çalışmalara da yer verilecektir.
Özel destek dersi Bir öğrencinin okulla ilgili çalışmalarını yerine getirebilmesi için bazen ekstra bir yardıma ihtiyacı olabilir. Farklı nedenlerle gelişmesi için özel destek dersi gereksinimi olan öğrencilerin bu dersi alma hakları vardır.
Özel destek dersi ilk elde öğrencinin mensup olduğu grup veya sınıf içinde verilecektir. Ancak öğrenciye bazen en iyi şekilde özel bir öğretim grubu içinde yardım edilebilmesi mümkündür.
Öğrencinin özel destek dersi almaya ihtiyacı olduğu okul personeli, ebeveynler veya öğrencinin kendisi tarafından fark edilebilir. Okul müdürü bu ihtiyacın araştırılmasını sağlayacaktır. Araştırma öğrencinin özel destek dersi alma ihtiyacı olduğunu gösterdiği takdirde okul müdürü bir önlem planı hazırlatacaktır. Bu planın hazırlanması çalışmasına ebeveynler ve öğrenciler de katılabilecektir.
Hazırlanacak planda öğrencinin gereksinimlerinin ne olduğu ve ders durumunun daha iyi olması için neler yapılacağı, alınacak önlemlerin ne şekilde izleneceği ve değerlendirileceği belirtilecektir. Bütün çocuklar kendi bireysel koşullarından hareketle gelişme imkânına sahip olacaktır.
Önlem planı ile ilgili alınmış bir karara karşı eğitim sistemi içinde yer alan itiraz kuruluna gidilebilir. İtiraz önlem planı yapılması, yapılmaması kararına karşı veya planın içeriğine karşı yapılabilir.
Ebeveyn olarak öğretmenin öğrenciye yeterince yardımcı olmadığı düşünülüyorsa konu okul müdürüyle, bundan sonra da belediye okullarındaokul direktörüyle ele alınabilir. Bu şekilde tatminkâr bir sonuç alınamaması halinde Devlet Eğitim Müfettişliğine şikâyette bulunulması mümkündür.
Okul seçimi İlköğretim okulları belediyeye ait veya serbest tedrisat yapan okullar olabilir. İsveç’te okulların büyük bölümü belediye okullarıdır. En alışagelmiş olan öğrencilerin evlerine yakın olan bir belediye okuluna gitmeleridir.
Her ilköğretim okulu kendisi için bir profil seçme veya farklı ihtisaslaşma bölümleri saptama imkanına sahiptir. Bunlar örneğin Montessori, İngilizce sınıfları veya kültür ve spor sınıfları olabilir.
Ebeveynlerin çocuklarının gidecekleri ilköğretim okulu konusunda istekte bulunma hakkı vardır. Bu okulun bir belediye okulu veya serbest tedrisat yapan bir okul, aynı belediye içinde veya diğer bir belediye sınırları içinde bulunan bir okul olması mümkündür.
Ebeveyn çocuğu için belediyeye ait bir okulu seçmişse, ilgili belediye ebeveynlerin ilköğretim okulu ile ilgili isteğini mümkün olduğunca nazarı itibara alacaktır. Ancak bu, örneğin istenilen okulda yeterli sayıda öğrenci bulunması halinde her zaman mümkün olmamaktadır. Temel prensip çocuklara evlerine en yakın yerde bulunan belediye okulunda yer önerilmesidir. .
Bir okulda okumaya başlayan bir öğrenci tüm ders yılı boyunca bu okula devam etme hakkına sahiptir Bir okula ne kadar öğrenci kabul edileceğine okul müdürü karar verir.
Çocuğunun serbest tedrisat yapan bir okula veya diğer bir belediyede yer alan okula gitmesini isteyenler istedikleri okulla kendilerinin kontak kurmaları gerekmektedir. Yer olup olmadığına ve öğrenciyi kabul edebileceğine karar verecek olan kabul edecek okuldur.
Serbest tedrisat yapan okullar Serbest tedrisat yapan ilköğretim okulları herkese açıktır. Bu okullardaki öğretim de belediye okullarındaki tedrisata tekabül edecektir.
Serbest tedrisat yapan ilköğretim okullarının belediyeden başka bir sorumlusu (sahibi) vardır. Bu sorumlunun bir şirket, bir vakıf veya bir dernek olması mümkündür.
Serbest tedrisat yapan ilköğretim okulları onaylanmıştır ve Devlet Eğitim Müfettişliği tarafından teftiş edilirler. Bu okullarda da belediye okullarında olduğu gibi öğretim ücretsizdir. Serbest tedrisat yapan okula öğrencinin bağlı olduğu belediye katkıda bulunur.
Okulda etkili olmak Okul sistemini yöneten yasa ve kurallarda öğrencilerin öğretimde etkili olma hakları olduğu yer almaktadır. Ancak mevzuatta aynı zamanda öğrencilerim öğrenimlerinin sorumluluğunu almaları gerektiği de belirtilmektedir.
Öğrencilerin etkide bulunma hakkı ve sorumluluğu hem eğitimin şekillendirilmesi ve hem de çalışma ortamı için geçerlidir. Bu, eğitimin içeriği, okulun mobbing ve ihlal edici muamelelerle mücadele planının içeriği, okul kuralları veya okul bahçesi tasarımı ile ilgili olabilir. Her sınıf ve öğrenim grubunda öğrencilerin farklı konuları öğretmenleriyle ele alabilmeleri gerekmektedir.
Okulun ailelerle işbirliği yapması ve ebeveynlerin okul faaliyetleri konusunda etkili olabilmeleri önem taşır. Ebeveynlerle çeşitli forumlarda istişareler yapılabilir.
Nasıl etkide bulunulabilecektir? Okulun ve serbest zaman merkezi faaliyetleri ile ilgili görüşlerin bildirileceği görevliler:
– Öğretmen ve diğer personel; Sınıfla veya öğrenci grubuyla ve normal bir günde okulda olup biten olaylarla ilgili konular.
– Okul müdürü; Ekonomik konular veya öğretmen ve diğer personelin yardım edemeyeceği konular.
– Sorumlu resmi görevli veya belediye politikacısı; Okul müdürünün bir şey yapabilmesi mümkün olmayan daha büyükçe sorunlar. Okul müdürünün iletilen görüşleri dinlememesi veya yeterince yapmaya çalışmamış olması kanaatine varılması halinde de bu kişilere gidilebilir.
– Belediye Okul yönetim kurulu; Belediyeler serbest tedrisat yapan okullardan sorumlu değildir. Bu okullara devam eden öğrenci ve öğrenci velilerinin okulun yönetim kuruluna başvurmaları gerekmektedir.
Başvurdukları kişinin konuyu ele alma şeklini beğenmeyen veya belediyenin, okul yönetim kurulunun geçerli mevzuatı takip etmediğini düşünenler Devlet Eğitim Müfettişliğine başvurabilirler.
Devlet Eğitim Müfettişliği denetim kurumudur. Bu kurum okulun faaliyetlerinde okullarla ilgili mevzuatlarda yer alan taleplerin yerine getirilmesini kontrol edecektir.
Bazı konularla ilgili olarak Eğitim Sistemi İtiraz Kurulu’na başvurulması da mümkündür. Kurul bağımsız çalışır. Bazı itirazları ele alma yetkisi vardır.
Bilgi Anne babanın okulda olup bitenleri bilme hakkı vardır. Ebeveynlerin etkide bulunabilmeleri için okulun onları faaliyetleri konusunda iyi bir şekilde bilgilendirmesi gerekmektedir.
Personelin öğrencilerin okulda nasıl geliştiklerini, öğrenmelerini ve okulu sevmelerini ebeveynlerle ele alması gerekmektedir. Bu ebeveynlerle olan günlük temaslar sırasında veya personelin her dönem düzenlediği veli ve öğrenci toplantısı sırasında yapılabilir.
Ebeveynlerin öğrencilerin okula devamı durumu hakkında aktif olmaları, ilgi göstermeleri ve öğrencilere ev ödevlerinde yardımcı olmaları da önem taşır. Okul durumuyla ilgilenme derecesi okul durumuna vakıf olma ve etkide bulunabilme ile bağlantılı olan bir husustur.
Daha fazla kişinin aynı görüşü paylaşması halinde İnsanın fikirlerini kabul ettirebilmesi için diğer kişilerle birlikte angaje olması iyi bir hareket tarzıdır. Bu husus hem öğrenciler hem ebeveynler için geçerlidir. Bilinmesi gerekli en önemli bazı gruplar aşağıda belirtilmiştir.
– Öğrencinin etkide bulunması; Her sınıf veya öğrenim grubunda öğrencilere, öğretmenle birlikte müşterek menfaatleri ilgilendiren konuları ele alma imkânı tanınacaktır.
– Öğrenci danışma kurulu; Okulda çoğunlukla üyeleri menfaatlerini korumaları için diğer öğrenciler tarafından seçilmiş bir okul öğrenci danışma kurulu vardır. Bu kurula öğrenci birliği, öğrenci etkileme kurulu ve öğrenci derneği gibi diğer birçok adlar da verilmiş olabilir.
– Sveriges elevråd (SVEA) (İsveç Öğrenciler Konseyi) ve Sveriges Elevråds Centralorganisation (SECO) (İsveç Öğrenci Konseyleri Konfederasyonu) öğrencilerin okulda etkili olması için çalışan ve okullardaki öğrenci danışma kurullarına destek olan iki işbirliği örgütüdür.
– Veli Danışma Kurulu(Föräldraråd); Birçok okulda bulunan bu kurula kendi isteğiyle angaje olunur. Kurul ekseriyetle her sınıftan katılan bir kaç ebeveynden oluşur.
Kurulda okulla ilgili konular ele alınır. Kurul genellikle okul personeli ile temasta bulunacak bazı temsilciler tayin eder.
Kurulla angaje olmak okulun faaliyetlerine nüfuz etmenin ve ayrıca önemli olduğu düşünülen konularda okulla ilgili konularda etkili olmanın iyi bir şeklidir.
– Okul – Aile Derneği; Dernek okulla ilgili konuları ele alır, fikirlerini ileri sürer ve etkide bulunur.
Dernek içinde birlikte üzerinde anlaşmaya varılan uygulanması istenen hususlar bundan sonra örneğin okul müdürlerine, sorumlu resmi görevlilere devlet veya belediye nezdinde görev yapan politikacılara iletilebilir.
Okul seçme Etkide bulunabilmenin bir yolu gidilecek okulu seçmek veya başvuruda bulunmaktır. Bir okulun seçilmesi için ilgili okulun kaliteli bir faaliyet sunmayı istemesi gerekir.
Yapılacak en iyi şey, ilgilenilen okul veya okullarla kontak kurmak, sorular yöneltmek, ziyaret etmek, okul müdürü, personel ve diğer ebeveynlerle konuşmaktır.
Okulların kaliteyi artırmak için yaptıkları sistemli çalışmaların belgelendirilmesi gerekmektedir. Bu belgeleri okumak iyi olabilir. Bunun dışında okuldan faaliyetin değerlendirme ve öğrenci anketlerinin sonuçlarını göstermesi de istenebilir.
Hangi konuda etkide bulunulabilir? Okulda görevli herkes öğrencilere etkide bulunabilme imkânı tanınması için çalışacaktır. Öğrenciler öğretim dışında kalan örneğin okul bahçesinin tasarımı, okul kuralları, mobbing, kız öğrencilerle erkek öğrencilerin söz haklarının eşit olması gibi konularda da etkili olabileceklerdir.
Çalışma ortamı Okul diğer iş yerleri gibi bir iş yeridir. Okula giden herkes için Çalışma Ortamı Yasası geçerlidir.
Okul, öğrencilerin çalışma ortamının ne olabileceğini kavramalarını sağlayacak ve onları hoşlarına gitmeyen örneğin okul bahçesinde bulunan bir oyun donanımından çivi çıkmışsa, ses düzeyi çok yükseldiğinde ve kimsenin mobbinge maruz kalmaması için ne yapılabileceği gibi konuları bildirmeye teşvik edecektir.
Öğrencilerin görüşlerini her zaman bildirebilmeleri mümkün olacaktır. Öğrenci temsilcilerinin okulun sistematik olarak yerine getirdiği çalışma ortamı etkinliklerine katılma hakkı da vardır.
Sorunlar acilse yani kazalar çıkması tehlikesi varsa veya ortam doğrudan bir tehlike oluşturuyorsa vakit geçirmeksizin okul müdürüne bilgi verilmesi gerekir.
Öğrenci işyeri güvenliği temsilcisi Yedinci sınıftan itibaren her okulda daha iyi bir çalışma ortamı için çalışacak bir öğrenci işyeri güvenliği temsilcisi bulunacaktır.
Okul ortamından, örneğin stres, gürültü, temizlik veya havalandırmadan hoşnutsuzluk duyanlar öğrenci işyeri güvenliği temsilcisine başvurabilirler.
Personel ve öğrenci işyeri güvenliği temsilcisi, çalışma ortamında bulunan eksiklikleri okul müdürüyle ele alabilir. Durumda herhangi bir değişiklik olmaması halinde sorumlu resmi görevliye veya belediyedeki okullardan sorumlu politikacıya gidilebilir. Başvurulacak son merci Çalışma Ortamı Dairesidir.
Belediyelerin serbest tedrisat yapan okullarla ilgili bir sorumluluğu yoktur. Bu okullara devam eden öğrenciler ve öğrenci velilerinin okulun yönetim kuruluna başvurmaları gerekmektedir.
Memnun olmak ve güven duymak Okulda herkes kendisini güvende hissedebilecektir. Eğitim, tüm öğrencilere güvenlik ve sükûnet içinde okuyabilme imkânı sağlayan bir okul ortamını garanti edecek bir biçimde şekillendirilecektir.
Öğrencilerin kızdırılmadan veya haksız muameleye maruz kalmadan okula gitmeleri hakkıdır. Güvenli bir çalışma ortamı öğrencinin bilgilerini geliştirebilmesinin koşulunu oluşturur.
Mobbing veya ihlal edici davranış Okul personeli ihlal edici davranışlarda bulunulmasını engellemek için aktif önlemler alma ve olduğunda ise hemen son bulmasını sağlama mecburiyeti altındadır. Bunun dışında her okulda ayrımcılık ve ihlal edici davranışlarla ne şekilde mücadele edileceğini gösteren bir plan hazırlanmış olması gerekmektedir.
İhlal edici davranış, bir kişiyi görünümü, utangaç olduğu için veya farklı olduğu için kızdırmak olabilir. Ses çıkarmadan aralarına almamak suretiyle de ihlal edici davranışta bulunulabilir. Şiddet ve çeşitli tehditlerde bulunmak da ihlaldir.
Bir kişiyi cinsiyeti, transgender kimliği ve ifadeleri, etnik mensubiyeti, din ve inancı, fonksiyon engelli olduğu için, cinsel tercihi veya yaşı yüzünden taciz etmek de ihlal edici davranıştır. Mobbing de bir tür ihlal edici davranıştır. Mobbing, bir kişiye onu bilinçli olarak yaralamak veya rahatsızlık olması için tekrarlanan olumsuz davranışlarda bulunmak veya bulunmaya çalışmak demektir.
İhlal edici davranışlara veya mobbinge maruz kaldığını, taciz edildiğini hisseden bir öğrencinin bu durumu öğretmenine anlatması gerekir. Durum düzelmediği takdirde okul müdürüne ve bundan sonra belediyedeki okullardan sorumlu direktöre veya öğrenci serbest tedrisat yapan bir okula devam etmekteyse bu okulun sorumlusuna gitmelidir.
Öğrenci veya ebeveyn okulun yeterince önlem almadığını düşünüyorsa konuyu bir üst düzeyde ele alabilecek Çocuk ve Öğrenci Temsilciyle kontak kurulması mümkündür.
Öğretmen veya diğer bir personelin kendisine ihlal edici davranışlarda bulunduğunu hisseden bir öğrenci de bu temsilciye başvurma imkânına sahiptir. Çocuk ve Öğrenci Temsilcisi Devlet Eğitim Müfettişliği nezdinde görev yapmaktadır.
Mobbing ve ihlal edici davranışların son bulması ile ilgili sorumluluk öğrenci veya ebeveynlerde değildir. Sorumluluk okuldadır.
Ayrımcılık ve ihlal edici hareketlerle mücadele planları Tüm okullarda bir ayrımcılık ve ihlal edici davranışlarla mücadele planı bulunması gerekmektedir. Bu plan içinde yer alması gerekli kurallar arasında okulda bulunanların birbirlerine ne şekilde saygı göstereceği, bir öğrencinin kötü bir duruma düşmesi halinde personelin buna ne şekilde tepki göstereceği ve rahatsız edici bir olay meydana geldiği takdirde bu olayın ne şekilde şikâyet edilebileceği vardır.
Plan öğrencilerle birlikte hazırlanacak ve izlenecektir. Öğrencilerin katılımı öğrencilerin yaşı ve olgunluğuna uydurulacaktır.
Planın hazırlanmasının nedeni cinsiyeti, etnik mensubiyeti, dini veya diğer bir inancı, cinsel tercihi veya fonksiyon engeli gözetilmeksizin tüm öğrencilerin eşit haklara sahip olmasını sağlamaktır.
Plan tacizlerin ve diğer ihlal edici davranışların engellenmesi ve önlenmesine de katkıda bulunacaktır.
Okul kuralları Her okulda, okulda güven duyulmasına ve okulun teşvik edici olmasına katkıda bulunacak takip edilecek okul kuralları bulunacaktır.
Bu kurallar öğrenci ve ebeveyn temsilcileri ile birlikte öğretmenler ve diğer okul personeli tarafından hazırlanacaktır.
Okul kuralları hazırlanması sorumluluğu okul müdüründedir.
Eğitim Müfredat planında ve Okul Yasasında öğrencilerin eğitimleri konusunda etkide bulunabilme hakkına sahip oldukları yer almaktadır.
Öğrencilerin etkide bulunma hakkı Öğrencilerin eğitimin içeriğinin tespit edilmesine katılma ve etkide bulunma hakkına sahiptir.
Öğrenciler çalışma şekillerinin saptanması konusunda da etkili olacaklardır. Etkide bulunma hakkı öğrencilerin eğitimin planlanması ve değerlendirilmesi çalışmalarına katılması anlamına gelir.
Öğretmenin öğrencilerin görüşlerini nazarı itibara almaması halinde okul müdürü ile konuşulması mümkündür. Okulda şef pozisyonunda görev yapan okul müdürüdür. Kurallara uyulmasını sağlayacak olan da okul müdürüdür.
İnsanın düşündüklerini sınıf arkadaşlarıyla konuşması her zaman iyidir. Belki de aynı görüşü paylaşan diğer birçok kişiler daha vardır. Bu şekilde konunun sınıf kurulu gündemine getirilebilmesi mümkün olabilir. Bir öğretmenin öğrencilerin fikirlerini dinlememesi halinde okul müdürü ile kontak kurulması gerekir.
Ebeveyn olarak eğitim veya okulda çocukların durumuyla ilgili bir konuda düşündüğü hususlar olan ebeveynler ilk elde öğretmenle konuşacaklardır. Bundan sonra gidecekleri merci ise okul müdürüdür.
Her okul biriminde öğrenciler ve öğrenci velileriyle istişarede bulunma imkânı sağlayacak bir veya birden fazla forum bulunacaktır. Bu forumlarda faaliyet için önem taşıyan, öğrenciler ve ebeveynler için önem taşıması olası konular ele alınacaktır.
Yararlanılan kaynak: