Türkiye`ye 1 milyon turist getiren turizm şirketi neden iflas etti?

Danimarka’da 16 yıl önce kurulan ve bu güne dek Türkiye’ye 1 milyon turist getiren sermayeli Tyrkiet Eksperten/ Scanway turizm şirketinin iflası İskandinav ülkelerinde büyük yankı uyandırdı.

Danimarka’dan Türkiye’ye charter seferleri düzenleyen 3 büyük şirketten biri olan Türk sermayeli Tyrkiet Ekspert, sürekli büyüme ve müşteri arttırma yolundayken, son yıllarda işler tersine döndü. İstanbul başta olmak üzere çeşitli kentlerde meydana gelen terör saldırıları ve Suriye’de tırmandırılan savaş,Türkiye’nin, tıpkı Mısır gibi, ”tatile gidilmesi riskli” ülkeler arasında değerlendirilmesine neden oldu.Amerikalı kadın turist Sarai Sierra’nın tüyler ürpertici şekilde öldürülmesi ve 2013 turizm mevsiminin başladığı günlerde polisin Taksim gezi direnişinde ölümlerle sonuçlanan orantısız güç kullamasıyla ilgili haberlerin günlerce yabancı televizyonlarda yer alması, Türkiye’ye turist akınını olumsuz yönde etkiledi. Danimarka başta olmak üzere İskandinav ülkelerindeki tatilciler, Türkiye’den vazgeçerek Kuzey Avrupa, Kanarya Adaları ve Yunanistan’a yöneldiler. Sıradan bir olay gibi görünen Amerikalı kadın turist Sarai Sierra‘nın öldürüldüğü günlerde, daha önce bana Türkiye’ye tatile gideceklerini söyleyen İsveçli karı/ koca yanıma gelerek, ”Türkiye’de yabancı turistlerin taciz edildikleri, öldürüldükleri doğru mu?” diye sordular. ”Olur mu öyle şey,Türkiye, tatil açısından en güvenli ülkelerden biridir.” dediysem de söz dinletemedim. Türkiye’den vazgeçerek başka bir ülkenin yolunu tuttular. Başbakan Erdoğan’ın, Suriye ile ilgili yağıp gürlemeleri de dış turizmi olumsuz etkiledi.

Tyrkiet Ekspert’in batmasının bir nedeni de Türkiye’nin konuya ilgisizliğiydi. Özellikle bu yaz sezonunda, işlerin kötüye gittiğinin anlaşılmasından sonra şirketi yaşatmaya çalışan yöneticiler, Türkiye ve Danimarka’da çareler aramaya başladı. Ancak, baş vurdukları bütün kapılar yüzlerine kapandı. Sahilleri çitlerle”haremlik/ selamlık’‘ diye ayıran anlayış, yurt dışından turist getirilmesini de ”baldır/ bacak turizmi” olarak değerlendiriyordu. Açıkça söylemeseler de, şirketin ”yandaş” olup olmadığına bakıyor, ”Turizmden başka yapacak iş mi bulamadınız?” demeye getiriyorlardı. Öyle ya, ”gemiciklerle’‘ ülkeden ülkeye yük taşımak, bakliyatçılık yapmak varken, turistlerle uğraşmak da ne demek oluyordu. Başbakan Erdoğan bile Erzurum’da yaptığı konuşmasında, Bodrum’da yaşamayı, tatil yapmayı, yata binmeyi sakıncalı ve ”sosyalistlikle” eşdeğer görerek, ”Bunlar var ya bunlar, bu kadar da seviyesizler. İşte bunlar, bu kadar terbiyesizler. Bunlar güya sosyalist. Ama milleti böyle tahkir ederler. Bu sosyalist geçinenler var ya, bunları şöyle arayın. Çoğu şimdi Bodrum’dadır. Yatlarındadırlar. ” diyordu. ( Bodrum Platformu’nun konuya ilişkin basın açıklamasından.) Biz buralarda sürünürken, bizim çulsuz ”sosyalist’‘ler köşeyi dönmüş, Bodrum’da yat sahibi olmuşlar da haberimiz olmamış demek ki…

Müslüman ve yabancı düşmanı Danimarka yönetimleri ise Türk sermayeli bir seyahat şirketinin gelişip büyümesine hoşgörüyle bakmıyordu. Tyrkiet Eksperten‘in ipini çekmek için fırsat kolluyorlardı. Böyle durumlarda, ülkende sırtını yaslayacağın kaya gibi bir hükumetin olmazsa elin adamı bakar mı gözünün yaşına? Çekiverdiler ipini, işini bitirdiler…

Tyrkiet Ekperten Genel Müdürü Zeynep Doğusay, şirketi iflastan kurtarmak için son güne dek çok çaba harcadıklarını, ancak bir çare bulamadıklarını söyledi. Doğusay, iflas işlemlerinin gerçekleşmesinden sonra yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Şiddetli rekabet ve hızla düşen fiyatlar, ekonomik olarak yükümlülüklerimizi yerine getirmemize yetmedi. 1997 yılından beri başta Türkiye’ye olmak üzere çeşitli turistik bölgelerine 1 milyondan fazla yolcu ve tatilci taşıdık. Tüm müşterilerimize teşekkür ediyoruz. Halen ücretini ödemiş müşterilerimizin seyahat hizmetleri Seyahat Sigorta Fonu tarafından karşılanacaktır. İleri tarihli seyahat paketleri ile uçak bileti bedelleri iflas süreci tamamlandıktan sonra geri ödenecektir.”

Antalya, Alanya, Bodrum, Marmaris başta olmak üzere birçok turistik bölgeye Danimarka’dan turist taşıyan Tyrkiet Eksperten/Scanway‘ın, kendisine ait Bodrum’da 3, Marmaris’te 2, Alanya’da da 1 oteli bulunuyordu.

ALİ HAYDAR NERGİS

Not: Bu yazı aynı zamanda 20-10-2013 tarihli Cumhuriyet Gazetesi ve www.haber.dk sitesinde yayınlanmıştır.